هیچ استارت‌آپی محصولی حاضر و آماده نیست. برای پیروزی در آن باید روابط بسیاری را با افراد مختلف و کسب‌وکارهای متعدد ایجاد نمایید: با بنیان‌گذاران، سرمایه‌گذاران، کارمندان، فروشندگان، مشتریان و…. برای کاهش ریسک و ایجاد اطمینان، بسیاری از آن روابط باید در قالب قراردادهای تجاری باشد. در این مقاله بصورت کوتاه و مختصر انواع قراردادهای استارت‌آپ که شما در مراحل مختلف کار احتمالا به آن احتیاج دارد را معرفی می‌کنیم.
انواع قرارداد های استارت آپ :
قرارداد های شروع استارتاپ
در ابتدا به بررسی قرار دادهایی برای شروع استارت آپ میپردازیم.در این مرحله به قراردادهایی احتیاج دارید که شرکت شما با آن پا به عرصه‌ی ظهور بگذارد و مطمئن باشید که شرکت‌تان حق ارائه‌ی یک محصول یا سرویس را دارد.
- قرارداد همبنیانگذاران استارتاپ– این قرارداد مسائلی نظیر مالکیت، مسئولیت، تصمیم‌گیری و انجام دستورالعمل‌های مختلف را شامل می‌شود.
- واگذاری اموال فکری (IP) – که در آن بنیان‌گذاران حقوق مالکیت فکری برخی اموال فکری خود را به شرکت منتقل می‌کنند.
قرارداد های سرمایه‌گذاری در استارتاپ
این اسناد عبارت از قراردادهایی هستند که استارت‌آپ شما در فرآیند جذب سرمایه‌گذار به آن‌ها نیازمند خواهد بود.
- قرارداد جوینده (بازاریاب) – در این قرارداد شما تقبل می‌کنید که به فردی مبلغی را پرداخت کنید که در ازای آن برای شما سرمایه‌گذار و یا سرمایه‌ای از طرق مختلف دست‌و‌پا کند.
- قرارداد سرمایه‌گذاری – این قراردادی‌ست که میان شرکت و سرمایه‌گذار منعقد می‌شود و در آن سرمایه‌گذار در ازای مبلغی که به شرکت می‌دهد، صاحب بخشی از شرکت می‌شود.
- تفاهم نامه سرمایه‌گذاری – اسناد حاوی شروط قراردادی هستند که سرمایه‌گذار تحت آن شرایط در کسبوکار شما شریک می‌شود.
- NDA یا پیمان‌نامه‌ی عدم افشا – بنیان‌گذاران استارت‌آپ معمولاً از سرمایه‌گذاران بالقوه می‌خواهند تا پیمان‌نامه‌ی عدم افشا را قبل از هر صحبت مهم و بروز ایده‌ها و افکار مربوطه، امضا کنند. با این حال خیلی از سرمایه‌گذاران قرارداد عدم افشا را امضا نمی‌کنند. باید گفت که حفاظت از ایده‌ها نیز کار بسیار دشواری‌ست و ایده‌ها تنها ۱٪ از ارزش شرکت را شامل می‌شوند و ارزش اصلی به اجرایی کردن آن ایده‌ها و مهارت‌های تیم برمی‌گردد.
قرارداد های اجاره‌ی مکان کسبوکار
دیر یا زود اکثر استارت‌آپ ها احتیاج به یک دفتر کار و فضای تجاری پیدا می‌کنند. اداره کردن کسبوکار از منزل می‌تواند منجر به زیرپا‌گذاشتن قوانین محل سکونت و یا دستورالعمل منطقه‌ای شود. در این شرایط یکی از قرادادهایی که برای استارتاپ خود به آن نیاز پیدا خواهید کرد قرارداد اجاره می‌باشد.
قرارداد استخدام نیرو در استاراتاپ
برای پیش‌برد اهداف استارت‌آپ احتمالاً احتیاج به افرادی جدا از مجموعه‌ی اصلی بنیان‌گذاران کسب‌و‌کارتان پیدا خواهید کرد.
- قرارداد استخدام – این قرارداد شامل تعیین حقوق، مزایا، مرخصی و… می‌شود.
- واگذاری اموال فکری (IP) – این مورد هم می‌تواند بخشی از توافق‌نامه‌ی کاری محسوب شود و یا بعنوان یک توافق‌نامه‌ی مجزا مطرح شود؛ مسائلی شامل این که اگر کارمند با اختراعات و ایده‌های تجاری کارفرما مواجه شد چه مسئولیتی بر گردن خواهد داشت.
- توافق‌نامه‌ی عدم افشا – این قرارداد را پیش‌تر در قراردادهای عمومی مطرح کرده بودیم که می‌توان در این بخش نیز به آن پرداخت.
قرارداد های دریافت و ارائه‌ی خدمات
همه‌ی استارت‌آپ‌ها احتیاج به دریافت خدمات دارند و بعضی از آن‌ها نیز خدماتی را ارائه می‌دهند.
- توافق‌نامه‌های خدماتی (شامل خدمات توسعه، خدمات مشاوره‌ای) – شما از این توافق‌نامه‌ها برای دریافت خدماتی از سوی فروشندگان (برای برگزاری کمپین تبلیغاتی یا طراحی اپلیکیشن) یا برای ارائه‌ی خدماتی به دیگران بهره‌مند خواهید شد.
- شرح کار – جزئیاتی در این توافق‌نامه ارائه می‌شود که طبیعت کار و دریافت یا ارائه‌ی خدمات به تفصیل شرح داده می‌شود و معمولاً بخشی از توافق‌نامه‌ی خدمات است.
قرارداد های فروش محصولات یا خدمات
خواه محصول فیزیکی به مشتری بفروشید و خواه لایسنس نرم‌افزاری داشته باشید باید آن‌را به نحوی به مشتری ارائه کنید. بعضی از استارت‌آپ‌ها می‌توانند بطور مستقیم این کار را انجام دهند و بعضی دیگر توسط شخص ثالث.
- قرارداد توزیع – این قرارداد عموماً میان سازنده یا فروشنده و توزیع کننده بسته می‌شود. بعضی از مفاد کلیدی شامل مدت قرارداد، انحصار آن و محدوده‌ی تحت پوشش می‌شود.
- قرارداد نمایندگی‌فروش – این قرارداد میان شرکت‌هایی‌ست که محصولات را بصورت کلی خریداری می‌کنند و ارزشی به آن افزوده (معمولاً با اضافه کردن یک محصول بعنوان اشانتیون یا ارائه‌ی خدمات ویژه) و دوباره به مشتری می‌فروشند.
مسائل مربوط به صدور مجوز
دسترسی به نرم‌افزار، اپلیکیشن و خدماتی که ارائه می‌کنید خواه رایگان و یا بصورت پرداختی باشد، شما می‌خواهید که استفاده‌ی دیگران از حقوق مالکیت فکری تان را کنترل کنید.
- توافق‌نامه‌ی کاربر نهایی (EULA) – این‌ها معمولا قراردادهایی بدون مذاکره است که در قالب آماده ارائه می‌شوند. وظیفه‌ی چنین قراردادهایی این است که دسترسی کاربران به نرم‌افزار را مشخص کند. معمولاً استفاده‌ی کاربر را به چیزهایی مشخص محدود کرده و یک‌سری چیزهای دیگر از جمله مهندسی معکوس را منع می‌کنند.
- مجوز‌های نرم‌افزاری – اگرچه توافق‌نامه‌ی کاربر نهایی یک مجوز نرم‌افزاری‌ست ولی وقتی صحبت از مجوز‌های نرم‌افزاری می‌شود معمولاً درباره‌ی چیزی بسیط‌تر از یک توافق‌نامه‌ی کلیکی (مانند EULA) است. بعنوان مثال وقتی صحبت از قراردادهای بزرگ و مشتریان بزرگ و مجوز‌های نرم‌افزاری سفارشی می‌شود، قراردادهای تنظیم شده نیز بسیار سفارشی شده‌تر تنظیم و عقد می‌گردد.
- توافق‌نامه‌ی ارزیابی (مجوز آزمایشی، مجوز تست) – در این نوع قرارداد به خریداران این اجازه داده می‌شود که قبل از پرداخت محصول نهایی و یا صدور مجوز برای‌شان نسخه‌ای از اپلیکیشن یا نرم‌افزار را دریافت کنند.
در تمامی موارد گفته شده با توجه به حساسیت موضوع توصیه می‌شود تا از یک وکیل استارتاپ که به تمامی جنبه‌های حقوق کسب و کار اشراف داشته باشد مشاوره حقوقی و کمک گرفته شود. در ضمن شما می‌توانید از خدمات حقوقی آنلاین دادپرداز که در قالب یک بسته حقوقی برای استارتاپ‌ها ارائه می‌شود استفاده نمائید.