انتخاب قالب مناسب
با توجه به قالب‌های گوناگون شرکت‌ها در قانون تجارت ایران، انتخاب قالب مناسب کسب‌و‌کار خصوصا برای سرمایه‌گذار‌هایی که تمایل به تزریق سرمایه به استارت‌آپ‌ها دارند، اهمیت پیدا کرده و گاه پرسش‌هایی را در این خصوص مطرح می‌کنند. در این نوشته به مناسب ترین قالب شرکت برای سرمایه‌گذاران پرداخته می‌شود.
محبوب‌ترین قالب شرکتی در ایران
محبوب‌ترین و پرکاربردترین قالب شرکت‌ها در ایران شرکت‌های سهامی خاص و با مسئولیت محدود هستند. سایر قالب‌ها مثل شرکت‌های تعاونی، سهامی عام، مختلط سهامی و مختلط غیر سهامی یا بیشتر برای امور خاصی استفاده می‌شوند و کارکرد مختص خود را دارند (مثل شرکت‌های تعاونی) یا با شرایط نسبتا دشواری نسبت به دو قالب مذکور (سهامی خاص و با مسئولیت محدود) همراه هستند.
تفاوت‌های شرکت با مسئولیت محدود و شرکت سهامی خاص
شرکت با مسئولیت محدود و سهامی خاص هردو وجوه مشترک زیادی دارند که مهم‌ترین آنها مسئولیت شرکا است. در هردو مسئولیت شرکا به میزان آورده‌ی آنها و نه بیشتر محاسبه می‌شود که این امر می‌تواند انگیزه ثبت شرکت را برای شرکا افزایش دهد. اما وجود تفاوت‌های اساسی بین این‌دو شرکت سبب می‌شود که انتخاب قالب مناسب سرمایه‌گذاری با ابهاماتی روبرو شود.
- در شرکت با مسئولیت محدود، بر عکس شرکت سهامی چیزی به عنوان سهام وجود ندارد. همه اعضا شریک در شرکت بوده و سهم‌الشرکه دارند. اما در شرکت سهامی خاص هر کس به میزان آورده خود، تعداد ورقه سهم مشخصی دارد که حد نصاب‌های رای‌گیری در مجامع هم با توجه به این سهام معین می‌شود.
- در شرکت سهامی خاص امکان ایجاد امتیازات خاص برای برخی سهام‌داران وجود دارد و این ویژگی که مختص شرکت‌های سهامی است برای سرمایه‌گذاران جهت تضمین آورده خود جذابیت‌هایی به همراه دارد. امتیازاتی مثل حق رأی بیشتر در مجامع، حق تقدم در خرید سهام جدید یا حق تقدم در سرمایه‌گذاری‌های آتی.
- الزامات قانونی خاص مثل سپردن سهام وثیقه مدیران، وجود مجامع عمومی، وجود بازرس، تشریفات قانونی در شرکت‌های با مسئولیت محدود وجود ندارد و همین امر، نظارت را کاهش می‌دهد. در نتیجه سرمایه‌گذاران تمایل دارند با رعایت الزامات و تشریفات، از عملکرد صحیح استارت‌آپ اطمینان بیشتری حاصل نمایند.
- مواردی چون ورود و خروج اعضا، تغییر مداوم سهام و امکان انتقال سهام به سایرین در شرکت‌های سهامی خاص با سهولت بیشتری نسبت به شرکت با مسئولیت محدود اتفاق می‌افتد.
- امکان تبدیل شرکت سهامی خاص به سهامی عام و در نهایت ورود به بورس میسر است اما بر اساس دستورالعمل‌های موجود در اداره ثبت شرکت‌ها، تبدیل شرکت با مسئولیت محدود به سهامی ناممکن است. لذا بنظر می‌رسد اگر استارت‌آپی تمایل به گسترش کار خود در آینده را داشته باشد، شرکت سهامی خاص بستر مناسب‌تری برای رشد شرکت خواهد بود.
نتیجه‌گیری
به طور خلاصه باید گفت که شرکت با مسئولیت محدود برای کسب‌و‌کار‌هایی که شرکای اندکی داشته و تجارتی با خط رشد افقی دارند مناسب‌تر است. فعالیت‌های اقتصادی که سبب ورود و خروج اعضا می‌شود مناسب این نوع از قالب شرکت نیست، حال آنکه شرکت سهامی به جهت ویژگی‌هایی که به برخی از آنها اشاره شد، انتخاب مناسب‌تری برای سرمایه‌گذاران به نظر می‌رسد.